สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาเกิดจากการที่พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช ๒๕๔๒ ซึ่งเป็นกฎหมายทางการศึกษาที่เกิดขึ้นตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๒ และบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ ประกอบกับพระราชบัญญัติระเบียบบริหารการกระทรวงศึกษาธิการ พุทธศักราช ๒๕๔๖ กําหนดให้การบริหารและการจัดการขั้นพื้นฐานให้ยึดเขตพื้นที่การศึกษาโดย คํานึงถึงปริมาณสถานศึกษา จํานวนประชากร วัฒนธรรม และความเหมาะสมด้านอื่น และให้มี สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา เพื่อทําหน้าที่ในการดําเนินการให้เป็นไปตามอํานาจ หน้าที่ของคณะกรรมการตามที่กําหนดไว้ในกฎหมายนี้หรือกฎหมายอื่น